Hakaret Suçu Neticeli Suç Mudur? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Açısından Bir İnceleme
İstanbul’da yaşıyorum, her gün sokakta, toplu taşımada, iş yerinde gözlemlediğim bir sürü durum, bazen bizi düşündüren, bazen ise rahatsız edici bir şekilde gerçekliğe bürünüyor. Son zamanlarda, özellikle toplumsal cinsiyet ve çeşitlilik gibi konular üzerine düşündüğümde, hakaret suçu hakkında da kafamda birçok soru oluştu. Hakaret suçu neticeli suç mudur? Yani, bir kişiye hakaret etmek, o kişinin ruh halini, itibarını ve yaşamını olumsuz etkileyen bir eylem midir? Bu sorunun yanıtı, sadece hukuki açıdan değil, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet perspektifinden de oldukça önemli. Bu yazımda, yaşadığım sokaklardan örnekler vererek, hakaret suçunun nasıl farklı grupları etkilediğini, toplumsal cinsiyet ve sosyal adaletle nasıl ilişkilendirilebileceğini irdeleyeceğim.
Hakaret Suçu ve Toplumsal Cinsiyet
Sokakta yürürken, toplu taşımada ya da iş yerinde, kadınlara yönelik hakaretlerin, cinsiyetçi söylemlerin ne kadar yaygın olduğunu hepimiz gözlemliyoruz. Özellikle kadınların fiziksel özelliklerine, giyim tarzlarına ya da davranışlarına yönelik hakaretler, bazen sadece “şaka” gibi algılansa da, aslında toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin bir yansımasıdır. Bir kadın, sadece kim olduğu ya da ne şekilde davranmayı tercih ettiği için hakarete uğrayabiliyor. Örneğin, kalabalık bir otobüste bir kadının kısa etek giymesi üzerine yapılan aşağılayıcı yorumlar, yalnızca bir hakaret değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet normlarına karşı bir saldırıdır.
Bu tür hakaretler, sadece o kadının ruhsal durumunu olumsuz etkilemekle kalmaz, aynı zamanda cinsiyetçi bir bakış açısının yeniden üretilmesine yol açar. Kadınların toplumsal yaşamda var olma biçimlerinin küçük görüldüğü ve aşağılandığı bir dünyada, hakaret suçu, neticeli suç olma özelliği taşır. Bir kadına yönelik hakaret, onun özsaygısını, güvenini, hatta günlük yaşamda alacağı kararları bile etkileyebilir.
Hakaret ve Çeşitlilik: Etnik, Dini ve Kültürel Farklılıklar
İstanbul’da, farklı etnik kökenlerden gelen insanlar bir arada yaşıyor. Ancak, bazen sokakta, toplu taşımada ya da çeşitli sosyal ortamlarda, bazı gruplara yönelik hakaretler duyabiliyoruz. Özellikle farklı etnik kökenlerden gelen insanlar, bazen sadece dış görünüşleri ya da aksanları yüzünden hakarete uğrayabiliyorlar. Örneğin, metroda bir kişinin sadece farklı bir aksanla konuşması ya da başörtüsü takması üzerine yapılan hakaretler, toplumun çeşitliliğini kabul etmeyen bir zihniyetin tezahürüdür.
Bu durum, sadece o kişiyi üzmekle kalmaz, aynı zamanda toplumda ırkçılık ve ötekileştirmenin derinleşmesine neden olur. Hakaret suçu, burada da neticeli suçtur. Bir kişiye etnik kimliği ya da inancı yüzünden hakaret etmek, o kişinin psikolojik sağlığını bozmakla kalmaz, toplumsal barışı da tehdit eder. İnsanlar, kimliklerinden ötürü küçümsendiklerinde, sadece kendilerini kötü hissetmekle kalmazlar, aynı zamanda bir gruba ait olmanın verdiği aidiyet duygusunu da kaybedebilirler.
Hakaret Suçu ve Sosyal Adalet: Güçlü ve Güçsüz Grubun Farklı Tepkileri
Sosyal adaletin sağlandığı bir toplumda, hakaret suçu elbette neticeli suç olur. Fakat, güçsüz grupların bu tür suçlara karşı aldığı tepkiler, güçlü gruplara göre farklılık gösterebilir. Örneğin, toplumsal olarak daha ayrıcalıklı bir pozisyonda olan bir birey, bir hakareti kolayca savuşturabilirken, marjinalleşmiş ya da ayrımcılığa uğramış bir grup için aynı hakaret, psikolojik ve sosyal anlamda çok daha yıkıcı olabilir.
Bununla ilgili sokakta gördüğüm bir örnek aklıma geliyor. Bir gün toplu taşımada, genç bir kadın, yaşlı bir adam tarafından sadece “çocukken nasıl giyindiğini” sorgulayan bir yorum aldı. Kadın, bir süre sessiz kaldı ama gözlerindeki öfke ve mutsuzluk çok barizdi. Herkes sustu, adam da kendini haklı çıkarmaya çalıştı. Ancak, kadın bir süre sonra, adamı sert bir şekilde uyardı. Burada, kadının verdiği tepki, bir hakarete karşı kendini savunmanın ötesindeydi. O, sadece kendisini değil, tüm kadınları temsil ediyordu. Bir hakaretin, toplumsal cinsiyet normları ve sosyal adalet bağlamında daha derin sonuçları olduğunu gösteriyordu.
Hakaret Suçu Neticeli Suç Mudur?
Toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet perspektifinden baktığımızda, hakaret suçunun neticeli bir suç olduğunu rahatça söyleyebiliriz. Çünkü hakaret, bir kişinin ruhsal sağlığını doğrudan etkileyen ve toplumsal ilişkileri bozan bir eylemdir. Bir hakaretin, mağduru sadece o anlık olarak değil, uzun vadede de etkileyebileceğini göz önünde bulundurmalıyız. Toplumdaki her bireyin, kendisini kabul ettirebilmesi, saygı görebilmesi ve özgürce var olabilmesi için, hakaretin sadece bir “kelime” değil, toplumsal yapıyı tehdit eden bir eylem olduğunu anlamamız gerekiyor.
Sonuç: Hakaretin Toplumsal Etkisi
Sonuç olarak, hakaret suçu yalnızca bir kişiyi hedef almaz; toplumsal yapıyı, değerleri ve ilişkileri etkileyen bir suçtur. Toplumda güçsüz grupların yaşadığı travmalar, bu tür suçların etkilerini daha da derinleştiriyor. Hakaret suçu, neticeli suçtur; çünkü sadece bireyi değil, toplumsal huzuru ve barışı da tehdit eder. Hakaretin en büyük etkisi, aslında insanların insan olarak değerlerinin inkar edilmesidir.